International Mother's Day

“ ႏုိင္ငံကာအေမမ်ားေန႔ ”

💝💝💝💝💝💝💝💝

[ International Mother’s Day ]

‘အေမေန႔’ ဆိုတာ မိခင္ဘ၀ရဲ႕ ျဖစ္တည္မႈ နဲ႕ မိခင္မ်ားရဲ႕ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းအေပၚ လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မႈကို အထူးျပဳညႊန္းဖြဲ႕တဲ့ေန႔ေလးတစ္ေန႔ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚက အရပ္ေဒသအသီးသီးမွာ က်င္းပတဲ့ေန႔ရက္ေတြ ကြဲျပားျခားနားေပမယ့္ အမ်ားအားျဖင့္ ေႏြဦးရာသီလိုမ်ိဳး (ဧပရယ္ ၊ ေမ … စသျဖင့္) လေတြမွာ က်င္းပၾကေလ့ရွိပါတယ္။

‘အေမေန႔’ အထိမ္းအမွတ္ပြဲေတြက်င္းပျခင္းကုိ အေမရိကားမွာ (၂၀)ရာစုႏွစ္ရဲ႕အေစာပုိင္းကာလမ်ားမွာ  ကတည္းက စတင္ခဲ့ၿပီး တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ ‘အေမေန႕’ရယ္လို႕ သီးသန္႔သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိေသးေပမယ့္လည္း အေမမ်ားနဲ႕ဆုိင္တဲ့ ဘာသာေရးေန႔ေတြေတာ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ … ‘အေမေန႔ ‘ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားလာတဲ့အခါ ရွိရင္းစြဲေန႔ရက္ေတြကုိ ‘အေမေန႔’ အျဖစ္ ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ မွတ္ယူက်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။

“ အေမေန႔ သမိုင္း ” (Mother’s Day History)

~●●●●●●●●●●●~

ေခတ္သစ္အားလပ္ရက္ျဖစ္တဲ့ ‘အေမေန႔’ကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ (၁၉၀၈) ခုႏွစ္က စတင္က်င္းပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အန္နာ ဂ်ားဗစ္စ္ ဟာ အေနာက္ဗာဂ်ီးနီးယားျပည္နယ္၊ ဂရစ္ဖ္တြန္ၿမိဳ႕မွာ သူမရဲ႕မိခင္အတြက္ အမွတ္တရက်င္းပျခင္းကေန စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ယူႏုိက္တက္စတိတ္ မွာ  အေမမ်ားေန႔ရယ္လုိ႔ အားလပ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ျဖစ္ဖုိ႕ အန္နာရဲ႕မိခင္ႀကီးကြယ္လြန္ခဲ့တဲ့ (၁၉၀၅)ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အန္နာရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ သူမမိခင္ႀကီး စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့အလုပ္ေတြကုိ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားျခင္းျဖင့္ သူမမိခင္ႀကီးကုိ အေလးအျမတ္ဂုဏ္ျပဳၿပီး၊ ‘ကမၻာေပၚမွာ သူမ်ားေတြလုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္တာထက္ သင့္အတြက္ပုိၿပီး လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့တဲ့ အေမ’ ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကုိ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႕ ‘အေမေန႔’ ဆိုတာ ထားရွိေပၚေပါက္လာေစဖုိ႕ ျဖစ္ပါတယ္။ သူမမိခင္ အန္း ရိဗ္စ္ ဂ်ားဗစ္စ္ဟာ ျပည္တြင္းစစ္မွာ ႏွစ္ဖက္စလံုးကဒဏ္ရာရစစ္သားေတြကို  ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစြမ္းေဆာင္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး အမ်ားျပည္သူက်န္းမာေရးရာကို ရည္ညႊန္းလုပ္ေဆာင္တဲ့ “ Mother’s Day Work Club” ေတြကုိ တည္ေဆာင္ထားခဲ့တဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အန္နာဟာ သူ႔မိခင္ႀကီးစတင္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ပခံုးေျပာင္းလႊဲယူခဲ့ပါတယ္။

သမီးအန္နာရဲ႕ ရည္ရြယ္စြမ္းေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဂ်ားဗစ္စ္မိသားစုရဲ႕ ေမြးရပ္ေဒသျဖစ္တဲ့ အေနာက္ဗာဂ်ီးနီးယားျပည္နယ္မွာ ၁၉၁၀ ခုႏွစ္က ပထမဆံုးစတင္ၿပီး ၊ ေနာက္ပုိင္းမွာ တျခားျပည္နယ္အမ်ားအျပားထိ ‘အေမေန႔’ဆိုတာကုိ နားလည္သိမွတ္လာၾကပါတယ္။ (၁၉၁၄)ခုႏွစ္မွာေတာ့ အေမရိကန္သမၼတၱ ၀ုဒ္ရုိးလ္ ၀ီလ္ဆင္ဟာ အေမေတြကုိ ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ ‘ေမလ ဒုတိယပတ္ တနဂၤေႏြေန႔’တုိင္းကုိ ႏုိင္ငံရဲ႕ အေမေန႔ ၊ အမ်ိဳးသားအားလပ္ရက္ အျဖစ္ တရား၀င္ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

‘ မိသားစုဆုိတဲ့ေႏွာင္ႀကိဳးေတြကုိ အၿမဲထာ၀ရ ခ်ည္ေႏွာင္ထားတဲ့ ‘အိမ္’ဆိုတဲ့ ေနရာေလးကုိ ေရာက္လာၿပီး သားေတြ၊သမီးေတြအေနနဲ႕ မိခင္၊ ဖခင္မ်ားနဲ႕ လာေရာက္ဂါရ၀ျပဳေတြ႕ဆံုကာ မိသားစုဘ၀ေလးကို အသီးသီးအေလးအျမတ္ျပဳၾကမယ့္ မိသားစုေန႔ေလးတစ္ေန႕ပါ’ လုိ႕ ဆုိပါတယ္။

အန္နာဟာ ‘အေမေန႕’ တည္ေထာင္ျခင္းမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေပမယ့္ သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ  ဒီေန႕ေလးအေပၚမွာ စီးပြားအျမတ္ထုတ္မႈေတြနဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာကုမၸဏီတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕ ကုိယ္က်ိဳးရွာမႈေၾကာင့္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္လာရပါတယ္။ (၁၉၂၀)ခုႏွစ္မ်ားရဲ႕ အေစာပိုင္းမွာ ေဟာမတ္ခ္နဲ႕ တျခားကုမၸဏီေတြမွာ Mother’s Day ကတ္ေတြကုိ ေရာင္းခ်လာၾကပါတယ္။ အစပထမပိုင္းမွာ လူေတြဟာ အေမမ်ားေန႕ကုိေရာက္ရင္ ဘုရားေက်ာင္းတက္တယ္။ မိခင္ဆီ စာေတြေရးၾကတယ္။ ေနာက္ ကတ္္ေတြ၊ လက္ေဆာင္ေတြနဲ႕ ပန္းေတြ လည္း ပုိ႕ၾကတယ္။ လက္ေဆာင္ေပးတဲ့အေလ့အထ က်ယ္ျပန္႕လာတဲ့အခါ စီးပြားေရးဆန္လာခဲ့ပါတယ္။  ဂ်ားဗစ္စ္ဟာ ဒီေန႕ေလးအေပၚမွာ သူမအျပင္းအထန္ကန္႕ကြက္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးေခါင္းပံုျဖတ္မႈနဲ႕ တလြဲအဓိပၸါယ္ေကာက္မႈေတြေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္ ခါးသီးလာၿပီး 'အေမေန႕'ဆုိတာကိုေတာင္ ရပ္ဆုိင္းထုတ္ပယ္ပစ္ဖုိ႕ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။

( ျပည္တြင္းစစ္လည္း ျဖစ္ခဲ့ေတာ့ စစ္ျဖစ္တဲ့အခါ တစ္ခုခုဆို ခြင္ရွာၿပီး ကုိယ့္အိတ္ထဲကုိယ္ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ပစ္ထည့္တတ္တဲ ့ ေကာ္ေဇာအိတ္သမားေတြလည္း ရွိခဲ့မွာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႕လည္း ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြလိုမ်ိဳးကုိ ႀကိဳးစားပမ္းစားလုပ္ေနခဲ့တဲ့ အန္နာဂ်ားဗစ္စ္အတြက္ အစကတည္းက ကိုယ့္တစ္ဘုိ႕တည္းၾကည့္ၿပီး အျမတ္ထုတ္မႈ၊ ေခါင္းပံုျဖတ္မႈေတြနဲ႕ စီးပြားေရးသမားေတြ ဒီ'အေမေန႔'ေလးကုိ ခုတံုးလုပ္မႈကုိ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္ခဲ့တာ လုိ႕ ထင္ျမင္မိပါတယ္။ /စကားခ်ပ္ )

‘အေမေန႕’အေပၚမွာ သူမႀကိဳးစားလုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းဟာ စိတ္ခံစားမႈအရ မိဘႏွင့္သားသမီးၾကားမွာ သိမ္ေမြ႕နက္ရိႈင္းတဲ့ေမတၱာတရားကုိ လက္ေတြ႕ေဖာ္က်ဴးဖုိ႕ျဖစ္ၿပီး ဒီလုိေန႕ေလးကို ခုတံုးလုပ္ၿပီး ကုိယ္က်ိဳးရွာဖုိ႕အတြက္ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး ။သူမဟာ ဒီကိစၥေတြကုိ သပိတ္ေမွာက္ဖုိ႕ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး တရားစြဲဆိုဖုိ႕ ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့ပါတယ္။ စီးပြားေရးအျမတ္ထုတ္မႈေတြကို ဒီနည္းနဲ႕ဟန္႕တားဖုိ႕ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၂၃)ခုႏွစ္၊  ဖိလစ္ဒဲဖီးယားမွာ ခ်ိဳခ်ဥ္ျပဳလုပ္သူမ်ားကြန္ဗန္းရွင္းကုိ ဆန္႔က်င္တားဆီးခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ႏွစ္ႏွစ္အၾကာမွာ ကာေနရွင္းပန္းေတြ၊ မိခင္မ်ားေန႕ႏွင့္ဆက္ႏြယ္သည့္ပန္းေတြေရာင္းခ်ျခင္းနဲ႕ ေငြတိုးပြားေအာင္ လုပ္ေနၾကတဲ့ American War Mothers ရဲ႕ အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးခ်က္ကုိ သူမ ကန္႕ကြက္ပယ္ခ်ခဲ့ၿပီး၊  အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူမ၏ကန္႕ကြက္မႈကုိ ရပ္တန္႕ခဲ့ရပါတယ္။

(၁၈၇၀) ခုႏွစ္မ်ားနဲ႕ (၁၈၈၀) ခုႏွစ္မ်ားမွာ  မိခင္မ်ားကိုသီးသန္႕ဂုဏ္ျပဳတဲ့ ေန႕တစ္ေန႔သတ္မွတ္ဖုိ႕ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့သူေတြလည္း အေမရိကမွာ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့ပါတယ္။ ‘ဂ်ဴလီယာ ၀ထ္ ဟုိ၀ီ’ ဟာ (၁၈၇၀)ခုႏွစ္မ်ားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ 'အေမေန႔'ကုိ တည္ေထာင္ဖုိ႕ ႀကိဳးစားခဲ့ၿပီး ‘ကေလးမ်ားေန႕’ပါ၀င္တဲ့ ပရုိစတက္တင့္ ေက်ာင္းအထိမ္းအမွတ္ပြဲနဲ႕လည္း  ‘ အေမေန႕’ ျဖစ္ေပၚလာဖုိ႔ ဆက္စပ္မႈရွိခဲ့ပါတယ္။  ရုိးရာဓေလ့အတုိင္း မူလအစကရွိခဲ့တဲ့ Mothering Day ကုိေတာင္ အေျချပဳျခင္း မရွိဘဲ ဂ်ားဗစ္စ္ဟာ 'ႏုိင္ငံတကာအေမေန႔'ကုိ သူကုိယ္တုိင္ ဦးေဆာင္ဖန္တီးတည္ေထာင္ခဲ့တယ္လို႕ ဆုိပါတယ္။

ဂ်ားဗစ္စ္ရဲ႕ ဒီ ‘အေမေန႕’ အားလပ္ရက္ေလးကုိ တျခားႏုိင္ငံေတြကပါ ဆက္ခံယူခဲ့ၿပီး အခုဆုိရင္ တစ္ကမၻာလံုးမွာ ‘အေမေန႕’ အထိမ္းအမွတ္ရက္ကေလးကုိ ေမလရဲ႕ဒုတိယပတ္ တနဂၤေႏြေန႕တုိင္း က်င္းပလ်က္ရွိပါၿပီ။ ‘အေမေန႕’ မွာဆုိရင္ ကုိယ့္အေမ၊ ေနာက္ .. ကုိယ့္မိဘနဲ႕တစ္တန္းတည္းထား ခ်စ္ခင္ေလးစားရတဲ့ ကုိယ့္အဘြား စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကုိ Mother's Day ကတ္ကေလးေတြ၊ ပန္းစည္းေလးေတြ၊ လက္ေဆာင္ေလးေတြကုိ သတိတရ၊ အမွတ္တရ ေပးပို႔တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေလးေတြ ထြန္းကားေနပါၿပီ။

တည္ေထာင္သူရဲ႕ စိတ္ရင္းရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ … ဒီလုိအေမမ်ားေန႕ေလးမွာ လက္ေတြ႕ဆန္ဆန္ မိခင္ဆီကုိ ကုိယ္တိုင္ရဲ႕လက္ေရးေလးနဲ႕ ေရးသားေပးပုိ႕ႏႈတ္ခြန္းဆက္တာမ်ိဳး၊ လူကုိယ္တုိင္ မိခင္ကုိ ေပြ႕ဖက္ေႏြးေထြးေစၿပီး (ဥပမာ - အေမ စားဖုိ႕အတြက္ အေမႀကိဳက္တဲ့ ကိတ္မုန္႕၊ ကြတ္ကီးစသျဖင့္ အစားတစ္ခုခု ကုိယ္တုိင္လုပ္ေကၽြးတာမ်ိဳး …) ကုိယ့္ရဲ႕ဂရုတစိုက္ရွိမႈနဲ႕ အေမ့အေပၚ ေက်းဇူးတင္ရွိမႈကုိ ေဖာ္ျပတာမ်ိဳးသာ ျဖစ္ပါတယ္ … တဲ့။

ကမၻာေပၚက ကေလးတစ္ေယာက္တုိင္းနဲ႕ မိခင္တစ္ေယာက္တုိင္းကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး  Mothers’ Day လို႔ မရည္ညႊန္းဘဲ Mother’s Day ရယ္လုိ႔ အတည္ျပဳသတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ 

[ Ref:  Wikipedia, the free encyclopedia  ႏွင့္ 123holiday.net မွ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ ေကာက္ႏုတ္တင္ျပပါသည္။ ]

“ ေလျပည္ခ်မ္းခ်မ္း ”

P.S : ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ သီးသန္႕ 'အေမမ်ားေန႔'ကေတာ့ ႏွစ္တိုင္းႏွစ္တုိင္းရဲ႕ “ျပာသိုလျပည့္ေန႕” ျဖစ္ပါတယ္။